ISI چیست؟ اهمیت آن چقدر است؟

اگر دانشجو باشید، به خصوص مقطع ارشد یا دکتری، حتماً تا به حال اسم ISI به گوش‌تون خورده. خب حالا سوال اینه که، ISI چیه؟ در یک جمله، ISI لیستی از نشریات معتبر علمی در جهانه. خب برسیم سراغ جواب مفصل.

سال 1992، ابرشرکتی به نام تامسون رویترز، که بیشتر ما خبرگزاری اون رو خوب می‌شناسیم، پایگاه داده­‌ای رو راه‌­اندازی کرد به نام ISI Web of Knowledge یا به اختصار، ISI. در این پایگاه، اطلاعات کتاب‌شناختی نشریات، مقالات، کتب و انواع محتواهای دیگر گردآوری می­شه.

یکی از باارزش­ترین اطلاعاتی که در این پایگاه وجود داره، ارجاعات مقالات و کتب به همدیگه‌س. مثلاً فلان مقاله که تو فلان نشریه منتشر شده، توسط ده مقاله و پنج کتاب دیگه مورد ارجاع قرار گرفته، یا به عبارت دیگه، اون نویسندگان اون ده مقاله و پنج کتاب در متن خودشون، از اون مقاله استفاده کردن. با استفاده از معیار آقای یوجین گارفیلد، که به عنوان پدر روش فهرست­‌بندی بر اساس ارجاع شناخته می­شه، میشه از اطلاعات مربوط به تعداد ارجاعات به مقالات استفاده کرد و نشریات علمی جهان رو بر اساس اعتبار فهرست کرد.

به زبون خیلی ساده، این رتبه‌­بندی به این شکله: با تقسیم کردن تعداد ارجاعاتی که به مقالات یک نشریه شده، به تعداد مقالاتی که تو اون بازه زمانی منتشر شده، عددی بدست میاد که بهش میگن ضریب تأثیر یا Impact Factor. هر چی ضریب تأثیر نشریه بیشتر باشه، یعنی به مقالات اون نشریه بیشتر ارجاع داده شده، یعنی محققان بیشتری از مقالات اون نشریه استفاده کردن، پس اون نشریه، نشریه معتبرتریه. به این شکل، میشه تو موضوعات مختلف، نشریات رو بر اساس ضریب تأثیر رتبه­‌بندی کرد.

با وجود اینکه این پایگاه داده اطلاعات ارزشمندی رو ارائه میده، ولی باید گفت که جامعه علمی ما بیش از اندازه بهش بها داده. اگر ISI رو بیشتر بشناسیم، بهتر متوجه این موضوع می­‌شیم.

اول اینکه، اسم پایگاه تامسون دیگه ISI نیست، بلکه Web of Science است. اسم ISI از Institute for Scientific Information گرفته شده که برای اولین بار، با استفاده از ایده آقای گارفیلد، لیستی از نشریات رو تهیه کرده بود. ولی تامسون اسم این پایگاه رو تغییر داده به اسم دلخواه خودش. این نکته قابل ذکره که در 11 جولای 2016، 21 تیر 95، تامسون عنوان کرد که بخش علمی خودش رو به قیمت 5/3 میلیارد دلار به فروش گذاشته که یعنی، شاید چند وقت دیگه، اسم این پایگاه دوباره تغییر کنه.

همونطور که متوجه شدید، Web of Science لیستی از نشریاته. تعداد نشریات اون به بالغ بر 24.000 عنوان می­‌رسه. حالا سوال اینه که، این نشریات متعلق به کیه؟ بیش از نیمی از این نشریات متعلق به 5 انتشارات بزرگ دنیا هستن: انتشارات هلندی-آمریکایی Elsevier (که پایگاه داده ScienceDirect رو در اختیار داره)، انتشارات آلمانی Springer (پایگاه داده SpringerLink)، انتشارات بریتانیایی Taylor & Francis (پایگاه داده Tandfonline)، و دو انتشارات آمریکایی Wiley (پایگاه داده Wiley Online Library) و  SAGE (Sage Journals). (با این پنج انتشارات میتونین تو مطلب چه مقاله‌­ای بخوانیم؟ قسمت اول بیشتر آشنا بشید.) پس، شناخت این پنج انتشارات به اندازه شناخت Web of Science اهمیت داره. وقتی شما میخواید یه مقاله تو ISI منتشر کنید، در واقع باید یه مقاله تو یکی از این انتشارات­‌ها منتشر کنید و ISI هیچ مقاله یا نشریه­ای از خودش نداره.

نکته آخر هم اینکه، Web of Science تنها مرجع برای سنجش میزان اعتبار نشریات نیست. حدود یک دهه­‌س که پایگاه داده کتاب‌شناختی Scopus متعلق به انتشارات بزرگ Elsevier راه‌اندازی شده. این پایگاه با استفاده از معیاری مشابه معیار Web of Science که ساختارش از لحاظ منطقی بهبود پیدا کرده، اقدام به فهرست کردن نشریات تو موضوعات مختلف کرده. تفاوت معیار Scopus، که با عنوان SJR شناخته میشه، با معیار IF در اینه که برای SJR، اینکه چه نشریه‌­ای به مقاله نشریه دیگه ارجاع داده مهمه؛ مثلاً، اگر نشریه معتبر A به مقاله نشریه B ارجاع بده، این ارجاع از لحاظ امتیازی برای نشریه B از اعتبار بیشتری برخورداره تا اینکه یک نشریه معمولی بهش ارجاع بده. به همین خاطر، معیار SJR از دقت بیشتری برخورداره. علاوه بر این معیار، Scopus یک معیار کلی­تر هم برای بیش از 34.000 نشریه لیست شده در پایگاه­ش در نظر گرفته که با علامت Q نمایش داده میشه و مخفف کیفیته. بر اساس این معیار، نشریات تو حوزه‌­های مختلف امتیاز Q1 تا Q4 رو دریافت می‌­کنند. اخیراً نیز دانشگاه­های داخل کشور از این معیار استفاده می­کنند. نکته آخر اینکه، تمامی این اطلاعات، بر خلاف Web of Science، بصورت دسترسی از طریق سایت Scimagojr.com/journalrank.php در دسترس عموم هستند.

در مجموع، با اینکه ISI یا همون Web of Science پایگاه معتبریه، ولی باید دونست که محدود شدن به این مرجع میتونه باعث غفلت از منابع معتبر ناموجود در این پایگاه بشه. خوبه که در کنار این مرجع، مراجع معتبر دیگه و همچنین ناشران و نشریات معتبر رو هم بشناسیم.

مطالب مرتبط:

داستان مقاله - قسمت اول - چرا مقاله بخوانیم؟

داستان مقاله - قسمت دوم- مقاله چیست؟

داستان مقاله - قسمت سوم - چرا مقاله انگلیسی!

داستان مقاله - قسمت چهارم - چه مقاله‌ای بخوانیم؟(1)

داستان مقاله - قسمت پنجم - چه مقاله‌ای بخوانیم؟(2)

داستان مقاله - قسمت ششم - چه مقاله‌ای بخوانیم؟(3)

داستان مقاله - قسمت هفتم - چطور پیدا کنیم؟

داستان مقاله - قسمت هشتم - چطور بخوانیم؟