انواع کتاب‌ها

شاید در برداشت اول از کلمه کتاب، همه ما یه تصویر ثابت به ذهنمون بیاد و با خودمون بگیم که، خوب این عادیه. ولی اگه انواع متعدد کتاب­‌ها رو بشناسید، اون‌وقت متوجه می‌شید که اگر تصاویر مختلف و متعددی به ذهنمون بیاد خیلی عادی‌تره، تا یه تصویر ثابت. در این مطلب، انواع کتاب‌ها برای تمامی خواننده‌ها معرفی شده. تقسیم‌بندی کتاب‌ها به انواع مختلف با توجه به محتوای کتاب‌ها انجام میشه.

- رمان (Novel): اولین دسته به پرطرفدارترین کتاب‌ها در جهان تعلق داره. بیشتر رمان‌ها کتاب‌های داستانی هستن که بر اساس داستان‌های خیالی و ساخته ذهن نویسنده (Fiction) نوشته شدن. البته بعضی رمان‌ها هم برگرفته از داستان‌های واقعی هستن. البته باید بدونید که اصطلاح Non-Fiction به این کتاب‌ها اختصاص نداره. کتاب‌های Non-Fiction کلاً کتاب‌های غیرداستانی هستن.

- کتاب داستان مصور (Comic Book): احتمالاً همه ما با این دسته از کتاب‌های داستان آشنا هستیم، کتاب داستان‌هایی که متن اونا درون نقاشی‌هایی نوشته میشه که بر اساس فضای داستان طراحی و کشیده شدن.

- کتاب مرجع (Reference Book): این دسته از کتاب با سایز بزرگ و قطورشون شناخته می‌شن. کتب مرجع کتاب‌هایی هستن که در یک موضوع خاص، اطلاعات عمومی و جامعی رو در قالب توضیحات کوتاه فراهم می‌کنه. لغت‌نامه‌ها از جمله کتب مرجع شناخته شده هستن.

- دانش‌نامه (Encyclopedia): دانش‌نامه‌ها از جمله کتب مرجع هستن با یه تفاوت مهم، و اون اینکه در قالب یک دانش‌نامه، در یک موضوع خاص، مقالات نسبتاً کاملی (از 2 صفحه تا ده­ها صفحه) در زمینه‌های مرتبط با اون موضوع نوشته میشه. معمولاً نگارش یک دانشنامه سال‌ها طول میکشه و صدها نفر رو درگیر می‌کنه، چون قراره در زمینه‌های بسیاری، مقالات معتبر و کاملی نوشته بشه. مثلاً، دانش‌نامه جهان اسلام از سال 1375 تا کنون در حال نگارشه و از مجموع 40 جلد، 16 جلد اون نوشته شده.

- اطلس (Almanac): اطلس‌ها هم یکی دیگه از انواع کتب مرجع هستن و همون‌طور که احتمالاً می‌دونید، یه کتاب از مجموعه نقشه‌ها هستن. اطلس‌هایی که برای شهرها تهیه میشن در اندازه‌های کتب معمولی چاپ میشن، ولی اطلس‌های جهان‌نما همون کتاب‌هایی هستن که معمولاً به خاطر اندازشون، داخل قفسه کتاب‌ها جا نمیشن و بالای قفسه میزارنشون!

- دست‌نامه (Handbook): این کتاب‌ها رو بیشتر با عنوان هندبوک می‌شناسیم، ولی کلمه دست‌نامه هم قشنگه! این کتاب‌ها مجموعه‌ای از اطلاعات تخصصی هستن که برای افراد متخصص در یک زمینه خاص تهیه میشن، مثل مجموع جداول و نمودارهای مورد نیاز مهندس‌ها یا اطلاعات مربوط به عناصر و ترکیب‌های شیمیایی و مواد صنعتی. در واقع، این کتاب‌ها کمتر شامل متن و بیشتر شامل اطلاعات خام هستن.

- کتب درسی (Textbook): خب، از عنوانش معلومه که این دسته از کتاب‌ها، مجموعه‌ای از اطلاعات اولیه و آموزشی مربوط به یه رشته یا حوزه علمی خاص رو شامل میشن و بیشتر مورد استفاده بچه مدرسه‌هاس. البته کتب درسی در موضوعات تخصصی هم نوشته میشن و دانشجوها از جمله خواننده‌های اونا هستن، مخصوصاً برای پاس کردن درس‌هاشون!

- نسخه خطی (Manuscript): اگه یه مقدا تو تاریخ به عقب برگردیم، به کتاب‌های میرسیم که روی پاپیروس با جوهر نوشته شدن و الان، به خاطر ارزش تاریخی و البته علمی‌شون، تو موزه‌ها یا کتابخونه‎‌ها ازشون مراقبت میشه. این دسته کتاب‌ها هم نسخه خطی نام دارن.

- کتب مذهبی (Breviary): این دسته از کتب به مناجات‌ها و دعاهای مذاهب مختلف اختصاص داره. از اونجایی که کتاب‌های مثل قرآن کریم یا انجیل تو هیچکدوم از دسته‌های بالا قرار نمی‌گیرن، این کتب رو نیز میشه تو همین دسته در نظر گرفت.

- مجموعه ادبی (Anthology): این دسته از کتاب‌های میتونن به در محتواهای متعددی تهیه بشن؛ مثلاً مجموعه داستان‌های یک نویسنده معروف، مجموعه داستان‌های کوتاه، مجموعه‌ای از اشعار، یا مجموعه مقالات معتبر نوشته شده توسط دانشمندان و متفکران بزرگ در یک موضوع خاص که توسط نویسنده کتاب گردآوری میشه و در رشته‌های مختلف دانشگاه‌های هم خوانندگان بسیاری داره. (چون بعضاً، ارزش مقالات از کتب در پیشبرد علم بیشتره)

- نوشتار (Essay): این دسته از کتاب‌ها، با اینکه ممکنه کمی اسمشون ناشناخته باشه، ولی جزو مهم‌ترین انواع کتاب هستن. این دسته کتاب‌هایی هستن که توسط دانشمندان و متفکران برجسته تو هر زمینه نوشته میشن و بیشتر به اشاعه و ترویج دانش کمک می‌کنن تا آموزش. نویسنده تو این کتاب‌ها نظرات و یافته‌های فکری خودش در یک موضوع خاص رو با خوانندگان در میون میزاره. اکثر کتاب‌های مهم تاریخ علمی بشر جزو این دسته قرار می‌گیرن.

کتب در انواع محتوایی دیگه هم منتشر میشن ولی در این مطلب، مهم­ترین اونا معرفی شدن. یک نکته پایانی این‌که، کتاب‌­ها از لحاظ فیزیکی به سه دسته مهم تقسیم میشن: Paperback که به کتاب‌هایی میگن که جلد نازک و کاغذی دارن، مثل اکثر کتاب‌ها؛ Hardcover که به کتاب‌های گفته میشه که جلدهای قطور و مقوایی دارن که یا به خاطر حجم زیاد کتاب و یا به خاطر نفیس بودن اونه؛ و نوع آخر که به عصر مدرن اختصاص داره و اکثر انتشارات‌ها دارن به سمتش میرن، یعنی کتب دیجیتال. تمام انواع کتاب‌هایی که در بالا معرفی شدن، می‌تونن در فرمت دیجیتال هم منتشر بشن. پس، تصویری که پس از دیدن یا شنیدن کلمه کتاب به ذهن شما میاد، می‌تونه دیجیتال هم باشه!